Samen helen: toolkit partnerondersteuning na seksueel geweld

Wat doet het met je relatie als een van de partners overlever is van seksueel geweld? Veel, heel veel, weten Stijn Schenk en Legien Warsosemito-Schenk uit ervaring. En hoe ga je daar alleen en samen mee om? Stijn en Legien hebben hun kennis en ervaring gebundeld in een praktische toolkit voor partnerondersteuning na seksueel geweld.
Samen helen.

 

Legien durfde pas na 12 jaar in haar relatie met Stijn over haar trauma te praten. Niet alleen Legien, maar ook Stijn had zich heel alleen gevoeld. Zij stopte het trauma weg, hij voelde dat hij haar niet echt kon bereiken. Ze bouwden een leven en een gezin op, maar toch klopte er iets niet. Alles viel op zijn plek toen Legien over haar trauma vertelde. “En sindsdien hebben we meer gepraat over gevoelens dan wij ooit voor mogelijk hadden gehouden”, vertelt Stijn. “En ook met andere woorden. Want woorden doen ertoe. Met woorden kunnen de impact en de emoties worden afgetast. Woorden kunnen helen en het ongrijpbare tastbaar maken. Maar een verkeerd woord kan ook de afgrond openen naar een diepe pijn. En welke woorden wat doen, dat is steeds weer anders.”

Opluchting

Het praten was een opluchting. Voor allebei. Maar ook de start van een enorme zoektocht naar hoe je daar mee omgaat. Intimiteit werd beladen en dat is niet wenselijk in een relatie. Door hier individueel én samen hard aan te werken hebben Stijn en Legien hun relatie behouden en zelfs versterkt. Die kennis en ervaring delen ze graag met andere koppels.

Partnerondersteuning is van wezenlijke invloed op een gezonde verwerking van seksueel geweld. Maar hoe dan? Daarover was nog weinig praktische informatie te vinden. Maar nu wél: ‘Samen Helen’ stelt deze toolkit gratis digitaal beschikbaar. In de toolkit wordt besproken wat seksueel geweld is, wat de impact ervan kan zijn op psychisch, sociaal-emotioneel en seksueel vlak en hoe overlevers daarmee kunnen omgaan. Ook biedt de toolkit informatie over wat je als partner moet weten en kunt doen voor jezelf en je geliefde.

Gevoelig

Het duurde nog tien jaar voordat Stijn met Legien aan de toolkit begon. Stijn legt uit: “Schrijven over de impact van seksueel geweld ligt gevoelig. Maar eind 2020 besloot ik mijn twijfels overboord te zetten en dat het het juiste moment was om aan de slag te gaan. Een persoonlijk droomproject om partners en de omgeving in tekst en beeld te helpen begrijpen. En hoe je in een relatie sámen traumaheling kunt aangaan.”

Overlever

Hoe noem je de situatie van de geliefde? Dat was een grote uitdaging, vond Stijn: “Uiteindelijk heb ik gekozen voor de term ‘overlever’. Die term doet recht aan zowel de kracht als het gewicht van de pijn. ‘Overlever’ geeft aan dat het een actieve staat van zijn is en niet een passief gegeven uit het verleden. Het is een veilige term, die over het algemeen geen heftige emoties oproept. Maar het is niet de enige term die ik gebruik of gebruikt zou moeten worden.

Het woord ‘slachtoffers’ gebruikte ik soms ook. Bewust, maar met mate. Want het slachtofferschap is beladen en kan heftige negatieve reacties bij overlevers oproepen. Maar het kan ook heel troostend zijn omdat het de schuld expliciet bij de dader en buiten het slachtoffer plaatst. Daardoor kun je het benoemen en omarmen van slachtofferschap ook als heel helend ervaren.

 

Helen is een reis en daarover praten is een zoektocht

 

Zachte woorden, liefdevolle beelden

En dat is precies wat het werken aan en het schrijven over seksueel geweld, de impact en het helingsproces zo moeilijk en bijzonder maakt. Helen van seksueel trauma en wat daarbij nodig is, is diep persoonlijk. Het is geen exacte wetenschap. Het is een zoektocht waarin alles in en om je heen voortdurend in verandering is. Helen is een reis en daarover praten is een zoektocht. En dat is iets wat je alleen met jezelf en met hen die om je geven echt aan kan gaan. In onze toolkit partnerondersteuning hoop ik daar met zachte woorden en liefdevolle beelden een stap in te ondersteunen.”

Genderneutraal

Er was nog een andere uitdaging waar Stijn tijdens het schrijven tegenaan liep: hij wilde de teksten genderneutraal houden, want misbruik overkomt alle seksen. Hij benadrukt dan ook: “Deze toolkit is voor álle partners. Daarom heb ik gekozen voor neutrale benamingen waarbij ik spreek over ‘de partner’ en ‘de geliefde’.”

 

  • Over Samen Helen
    In 2021 zetten Stijn en Legien Samen Helen Samen Helen ontwikkelt praktische hulpmiddelen, op basis van hun eigen ervaring, wetenschappelijk onderzoek en diepgaande gesprekken met overlevers van seksueel geweld en slachtofferorganisaties. Samen Helen wordt (financieel) gesteund door het Fonds Slachtofferhulp. Eerder publiceerde Samen Helen al de #metoogespreksetiquette.
  • Over Stijn en Legien
    Als MeToo Coach en vertrouwenspersoon begeleidt Legien organisaties rond beleid en voorlichting over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Stijn is graphic educator en zet de kracht van beeld en woord in om maatschappelijke en persoonlijke kwesties begrijpelijk te maken.