De naaistreek die stealthing heet

‘Het spijt me dat je dit hebt mee moeten maken, maar ik was het even vergeten…’ Zo reageerde een pleger in de stealthing rechtszaak vorige week. Het condoom vergeten? Nadat je hier even ervoor nadrukkelijk met je bedpartner over gesproken hebt? Nadat je eerder wel een condoom gebruikte? Stealthing, oftewel condoombedrog, is het afdoen of beschadigen van het condoom terwijl je sekspartner alleen toestemming heeft gegeven voor beschermde seks met condoom. Oftewel gedwongen onveilige seks. Oftewel verkrachting? Wel volgens het OM. Ja, het stiekem afdoen van het condoom tijdens de seks beschouwt het OM als verkrachting zo bleek tijdens de twee rechtszaken – de eerste twee ooit in Nederland – over stealthing.

 

Nederlandse groeispurt

Stealthing komt niet voor in het wetboek van strafrecht. Althans, nog niet. De wet rondom de voorwaarden om over verkrachting te mogen spreken strafrechtelijk gezien, is wel aan vernieuwing toe. Er ligt een wetsvoorstel klaar en deze nieuwe wet staat te trappelen om het in 2024 over te nemen van de huidige wet. Kort door de bocht zit de grootste verandering in de verschuiving van de voorwaarde dat er ‘dwang’ moet worden aangetoond (dat is het nu) naar dat er ‘consent’ of ‘toestemming’ moet zijn (de aanstaande wet vanaf hopelijk 2024). In sommige landen is stealthing wel in een wet opgenomen, maar Nederland loopt hierin achter. Of stealthing in 2024 concreet wordt opgenomen is dan feitelijk misschien niet eens nodig, want van stealthing wordt gesproken wanneer er zonder toestemming het condoom wordt afgedaan en overgegaan wordt tot onbeschermde seks. Het lijkt er in ieder geval op dat Nederland bij z’n positieven komt en eindelijk aan een groeispurt begint als het gaat om de visie op en de wetgeving rondom seksueel geweld.

 

Vreselijke ervaring

Wat stealthing tot een vreselijke ervaring maakt voor het slachtoffer is dat het slachtoffer ineens risico loopt op zwangerschap en SOA’s, om nog maar te zwijgen van de psychische impact dat het heeft. Of nee, laten we daar nu eens niet over zwijgen. Want slachtoffers van stealthing kunnen namelijk dezelfde psychische klachten ervaren als slachtoffers van elke andere vorm van seksueel geweld. Ze kunnen zich schamen, schuldig voelen, zich vies en misbruikt voelen, kunnen meer wantrouwen ervaren richting anderen, kunnen te maken krijgen met victim blaming. Victim blaming, daar is die term weer. Hij duikt overal op als het seksueel geweld betreft. Maar wat was het ook alweer? Kort samengevat betekent het dat de omgeving de schuld geeft aan het slachtoffer in plaats van aan de echt schuldige: de pleger. Vaak wordt het beschuldigen verpakt in uitspraken onder de gordel of in ‘Waarom’ vragen. In geval van stealthing kun je denken aan uitspraken als: ‘Moet je een volgende keer maar beter opletten’ en ‘Waarom had je dan ook zoveel gedronken?’ Victim blaming is heel beschadigend. Het wordt niet voor niets ‘second rape’ genoemd. Dat er nu twee stealthing zaken lopen, is goed nieuws en een enorme stap voorwaarts.

 

Aangifte als Heilige Graal

‘Oké, het is nu wel duidelijk dat stealthing ernstig is: straffen die plegers!’ Helaas is het zo gemakkelijk nu ook weer niet. Eerst zal het slachtoffer de afweging dienen te maken of het voor hem of haar goed voelt om überhaupt aangifte te doen. Aangifte doen en het straffen van de pleger zijn geen doelen op zich. Het is vaak wel de eerste reactie of advies van de omgeving: ‘dan doe je toch aangifte?’ (ook een vorm van victim blaming overigens), maar het is niet ‘alleen maar’ aangifte doen. Wat daarop volgt is een zwaar en lang proces. Voordat de pleger gehoord wordt en voordat er daadwerkelijk een onderzoek is ingesteld en voordat de pleger bij de rechter verantwoording mag afleggen… voordat dat allemaal gebeurt, zijn we een hele lange periode verder – ik noem bewust geen concrete periode om geen verkeerd beeld te schetsen of om verwachtingen te scheppen. Dit kan voor het slachtoffer de onmogelijkheid betekenen om de gebeurtenis of periode af te sluiten aangezien ze herhaaldelijk gedurende een lange periode telkens opnieuw geconfronteerd worden met hun seksueel geweld ervaring. Ik hoor geregeld dat slachtoffers merken dat klachten als herbelevingen en slecht slapen verergeren of terugkomen na elke confrontatie met de zaak. Daarnaast geldt voor stealthing hetzelfde als voor alle andere vormen van seksueel geweld… het blijft moeilijk om bewijslast te verzamelen. Als na de grote stap van het doen van aangifte, de zaak wordt geseponeerd vanwege gebrek aan bewijs, laat dat vele slachtoffers vertwijfeld achter.

 

Grote druk

Dit is geen pleidooi tegen het doen van aangifte, zeker niet, het is een schets van de realiteit. De realiteit is ook dat de afdelingen zeden onder grote druk staan. Met de verwachte toestroom van aangiftes met het aanpassen van de wet, wordt de druk nog groter, want kunnen we de groeispurt wel aan? Betekent het niet nóg langere doorlooptijden? En betekent het niet nóg meer geseponeerde zaken? Ik houd mijn hart er eerlijk gezegd voor vast, maar hopelijk betekent de groeispurt van Nederland ook met een vooruitziende blik het advies inwinnen bij landen die ons zijn voorgegaan. Zo niet, hoop ik dat iemand met invloed met het lezen van dit stuk op ideeën komt. Want zoals een slachtoffer in één van de stealthingzaken tegen de officier van justitie zei: ‘Nederland loopt beschamend achter op het gebied van vrouwenrechten’, waarop de officier reageerde met: ‘ik hoop met deze zaken de achterstand in te kunnen lopen.’ (bron: nu.nl)

Het begin is gemaakt.

 

Ben je slachtoffer van stealthing? Neem contact op met centrum seksueel geweld via telefoonnummer 0800-0188 of chat met een hulpverlener via de website: www.centrumseksueelgeweld.nl