Black Lives Matter?

Black Lives Matter (1)

Als dochter van een zeer donkergetinte Arubaanse moeder en een zeer blanke Nederlandse vader word ik de laatste tijd ongevraagd meegesleurd in de discussies over ‘Black Live Matters’ en Zwarte Piet. Medestanders en tegenstanders van deze discussies willen weten welk standpunt ik hierin inneem.

Laat ik beginnen te zeggen dat mijn moeder uit een gezin van negen broers en zussen komt. Opa had een meer dan goede baan bij de olieraffinaderij op Aruba, waardoor oma thuis kon blijven om te zorgen voor hun negen kinderen. Mijn moeder ging als tweede dochter halverwege de jaren ‘60 naar Nederland om te studeren voor verpleegkundige. Al vrij snel ontmoette ze mijn vader en ze werden verliefd.  Mijn moeder haalde haar diploma, ging werken, mijn ouders gingen verloven, trouwden en kregen mij, 47 jaar geleden. Dit jaar zijn ze 50 jaar getrouwd. Vijf van mijn moeders zussen zijn ook naar Nederland gekomen en zijn allen met een Nederlandse man gehuwd, zijn gaan werken, hebben een gezin opgebouwd …

In de winter eet de hele familie zuurkool met worst en erwtensoep. Uiteraard met een HEMA-worst. Schaatsen kunnen de meesten wel in mijn familie en koekhappen gebeurde op elk feestje. Maar wat ik als kind het aller aller allerleukste en spannendste vond was 5 december. Of eigenlijk al vanaf november als hij kwam. Vol verwachting klopte mijn hart elk jaar weer als hij kwam. En hij kwam niet alleen. Hij kwam met Zwarte Piet. Die had een zak met snoep en cadeautjes. En deed sullige dingen. Dat vond ik hilarisch. We dronken warme chocolademelk met slagroom, aten gevulde speculaas, marsepein en luisterden naar de Gouden Nachtegaaltjes.

Ik ben 26 jaar samen met mijn blanke Nederlandse man, we hebben een dochter van bijna 20. En jazeker: wij vieren elk jaar op 5 december het avondje van Sinterklaas. Met warme chocolademelk met slagroom, gevulde speculaas, marsepein en pepernoten. En met alle liedjes die we kennen van de Gouden Nachtegaaltjes.

Ik had een collega van Antilliaanse afkomst, Curaçao. Zij is anti Zwarte Piet. Zij voelt de geschiedenis, ze is bezig met de geschiedenis. Ze heeft een sterk gevoel van onderdrukking. Ook los van de zwartepietendiscussie heeft ze dat We zijn hier meer dan eens met elkaar over in gesprek geweest. Zij heeft mij vanuit haar perspectief en beleving willen laten zien waarom zij Zwarte Piet liever ziet gaan. Bijna willen overtuigen. En ik kon weer niks anders zeggen dan: “Ik zie en voel het niet zo. Maar ik respecteer jouw mening, jouw gevoel”. Zij snapte niet dat ik daar zo makkelijk over kon denken. Hoofdschuddend en met een ‘Tssssss’ zei ze: “Jij ben echt te verkaast. Je eet zeker ook zuurkool met worst en erwtensoep als het koud is?” Ik moest me vasthouden om niet om te vallen van het lachen en zei: “Jaaaaaaaaa, zeker weten dat ik dat eet als het koud is. Ook als het warm is. En weet je wie dat het lekkerste maakt? Mijn moeder!”

Even stond ze met een mond vol tanden en begon hard te lachen. “Jij spoort niet”, zei ze. Daarna hebben we nog jaren erg prettig en gezellig samengewerkt.

Wij wonen in een eengezinswoning met een ruime tuin. In de zomer gaat de tuindeur vaker open en dicht dan de voordeur. Soms zitten we alleen met het gezin of met mijn ouders in de tuin en vervolgens zitten we met buren van naast ons en om de hoek. Gezellig, bbq’tje aan, drankje erbij. En elke keer weer vragen ze m’n moeder iets Arubaans te maken om te eten en elke keer zegt ze weer dat ze dat niet kan. Want ze kan het ook echt niet. Ze maakt wel de lekkerste zuurkool met echte HEMA-worst, en erwtensoep.

De zomer gaat voorbij en oktober, november breekt aan. Spanningen rondom wel of geen Zwarte Piet zijn heftiger dan ooit. Het is te voelen. Overal. Mensen verontschuldigen zich constant als ze denken dat ze iets te zwart-kleurigs gezegd hebben. Of willen de discussie met je aangaan. Voor- en tegenstanders willen graag weten wat ik ervan vind. Ben ik pro of anti. In mijn hoofd denk ik: “Wat maakt het uit.” Mijn hart zegt: “Ik ben pro.” En als ik mijn mond opendoe dan jubel ik dat Zwarte Piet moet blijven. Iedereen in mijn omgeving weet dat.

En dan toch heb ik een buurman van om de hoek. Ja, die mijn moeder goed kent van de gezellige oer-Hollandse bbq’tjes bij mij in de tuin. Hij wilde een serieus gesprek met me hebben. Ik daarheen, vol spanning. Waar ging het om? Hij hangt elk jaar Zwarte Pietjes voor zijn raam. Ze zijn echt prachtig. Maar dit jaar wou hij ze niet ophangen uit respect voor mijn moeder.

“Voor mijn moeder? Waarom dat dan”, vroeg ik.

“Ja, de slavernij. Het zal voor je moeder ook pijnlijk zijn.”

“Nee man,” zei ik, “mijn moeder heeft niks met de slavernij.”

“Ja maar haar ouders of grootouders misschien wel,” zei hij, “en ik wil haar echt niet kwetsen.” “Nou, ik heb nog nooit een woord over slavernij gehoord in mijn familie,” zei ik, “daar zijn wij niet mee opgegroeid. Wij kijken uit naar dat heerlijk avondje van Sinterklaas. Dus doe me alsjeblieft een lol en vooral mijn moeder. Hang die mooie Zwarte Pieten op en maak je niet druk. Dit zorgt niet alleen voor krampachtigheid in de maatschappij, maar zeker ook in onze vriendschap.”

Met een dikke knuffel en een zoen op de wang werd dit gesprek afgesloten. De Zwarte Pietjes hebben gelukkig, zoals elk jaar, erg leuk voor het raam gehangen.

Black Lives Matters, zoals White Lives Matters, zoals Any Lives Matters. Het mogen duidelijk zijn dat niemand het recht heeft andermans leven om welke reden, op welke manier dan ook te beëindigen. Het is vreselijk wat er in Amerika gebeurd is. Ik begrijp goed dat het in Amerika vaak genoeg bewezen is dat het helaas vaak te maken heeft met discriminatie. Vreselijk en onacceptabel. Ik hoop dat het recht zal zegevieren. Demonstraties in Amerika, de plunderingen, erg heftig. Nederland volgt met demonstraties. In alle heftigheid, zelfs met blanke betogers. Waar ik kom, merk ik dat het een onderwerp is.

Ik ben op visite bij mijn ouders en ik vraag aan mijn moeder: “Mam, wat voelen wij niet wat de mensen in Amerika voelen, en wat de mensen op het Malieveld voelen?” Ze zegt: “Ik weet het niet Moon. Ik weet het niet.” Het is stil. Mijn moeder kijkt me aan en ik zeg: “We vieren gewoon weer sinterklaas bij mij zoals elk jaar.” Ze lacht en mijn moeder, die er echt uitziet als een prachtige mooie Zwarte Griet met haar donkere huid, bling bling in haar oren, mooie bos met krullen en rode lippen zegt: “Zeker weten Moon. Met warme chocolademelk met slagroom, gevulde speculaas en de Gouden Nachtegaaltjes op de achtergrond.”

Gezegend met de vrijheid te zijn wie ik ben.

(Wordt vervolgd)

 

Geschreven door Monique Bijkerk van Stichting Snoezelzorg