Stellenclausule
Als Marten óf Oopjen – je weet wel, die gigantische portretten door Rembrandt die we voor 160 miljoen euro samen met de Franse staat hebben gekocht, ze hangen nu in het Rijksmuseum – beschadigd raakt, dan wordt de zogenaamde stellenclausule van kracht. Dat betekent dat het geheel van het kunstwerk (dus de beide portretten samen) minder waard wordt als er één portret een krasje krijgt. Logisch ook, want ze horen echt bij elkaar.
In je eigen huis moet je dit fenomeen ook kennen: van dat prachtige servies dat je van oma kreeg (of op de rommelmarkt kocht) is een oortje van één koffiekopje afgebroken, waardoor het geheel nu minder waard is geworden. Ook al was het niet duur, de sentimentele waarde is veranderd. Je kunt er nooit meer naar kijken zonder te weten dat er iets mist.
Soms lig ik wakker als mijn nesting partner (vader van mijn kinderen, huisgenoot, mede-hypotheek-drager) laat weg is. Op de donkerste momenten stel ik me voor hoe de politie aanbelt om te vragen wat voor auto hij rijdt. Want het zal je maar gebeuren. Iemand uit jouw directe cirkel, jouw gezin, jouw veilige haven in deze woelige wereld, overkomt iets naars. Hoeft niet direct dood te zijn: manlief in kwestie brak een keer een paar botten op een feestje en kwam onverwacht met gips thuis, dat was al eng genoeg.
Het zegt iets over jouw relatie als het geheel minder waard wordt (tijdelijk of permanent) als er met iemand ánders in die relatie iets gebeurt. Of dat nou een kind is, een partner of een goede vriend. Een relatie is minder waard, of simpelweg verdwenen, als de andere partner(s) er niet meer is. Een gezin voelt gebroken en kapot als een gezinslid vroegtijdig verdwijnt, sterft of als er een scheiding aan te pas komt. Het geheel dat in jouw beleving bij elkaar hoorde, is niet meer. Er is alleen geen verzekering ter wereld die het gemis goed kan maken met een uitkering in centen.
Gisteravond scrolde ik door social media (terwijl ik al had moeten slapen) en stuitte per ongeluk op een foto van een ex-poly-partner, vrolijk met zijn nieuwe liefde. Het deed me ontzettend pijn. Juist omdat de stellenclausule niet van toepassing is hier. Hij heeft nergens last van, is mij allang vergeten. Het geheel is niet minder waard geworden of geschonden, integendeel: het is net alsof de relatie tussen hem en mij nooit heeft bestaan. Ik heb er last van, maar ik ben de enige.
Marten en Oopjen reizen in 2022 naar het Louvre, waar ze dan vijf jaar te zien zijn. Rijksmuseum en Louvre hebben afgesproken dat de portretten altijd bij elkaar blijven en niet los van elkaar getoond worden. Maar dat betekent niet dat als er eentje stuk gaat, de ander ook kapotgaat. Er zal maar een kunstwerk van de laadklep afkletteren. Er gebeuren gekkere dingen in de wereld.
CAT gaat de komende vier weken op vakantie, dus zullen we in deze weken de zomerserie van vorig jaar herhalen.
