Opgedroogde Kusjes

“Verhalen die het daglicht verdragen (1)

 

De angst verdringt de liefde

Ze wil het alleen vertellen voor VLAM Magazine als het anoniem mag. Ik stem in. En terwijl Zera het verhaal van haar zoon Ali en zijn beste vriend Soefien deelt, vallen naast een zwaar Utrechts accent, vooral haar sprekende bruine ogen op. “Ze lagen samen in de wieg, ze deelden dezelfde speen en dezelfde fles als er nood was. En toen ze het lopen onder de knie hadden renden ze naar elkaar toe, telkens als ze elkaar weer zagen. Al was het tien keer per dag. Ze gaven elkaar dan een dikke knuffel en een dikke smakkerd op de mond. Zo ging het vanaf hun babytijd. Heel natuurlijk. Net twee broertjes.”

Gay

De twee moeders, de ene van Turkse afkomst, de andere van Marokkaanse, zien elkaar meer als zussen dan als vriendinnen. Dit gevoel geven zij door aan de volgende generatie. Ze genieten intens van het liefdesritueel van hun kinderen. Maar in groep 1 gaat het mis. De jongens komen tot hun grote verdriet niet bij elkaar in de klas, als twee van de weinige kinderen met een migrantenachtergrond op een ‘witte school’. Thuis tijdens het avondeten zegt Ali: “Iemand zei ‘gay’ tegen me, mama.” Bij navraag blijkt dat het was omdat hij Soefien in de pauze, geheel volgens de traditie, een kusje gaf.

Schaamte

Maar het is al te laat als Zera aan Ali uitlegt dat je daar geen gay voor hoeft te zijn en dat kusjes geven altijd oké is. Toch neemt diep vanbinnen bij de kleuters vanaf dat moment schaamte zijn intrek. Want kinderen voelen feilloos aan wat wel ‘mag’ en wat niet. Vanaf die tijd lopen ze niet meer hand in hand en geven ze elkaar geen kusjes meer, ook thuis niet. Terwijl Zera vertelt, breekt mijn hart voor alle opgedroogde kusjes.

Ali en Soefien staan niet alleen in hun ervaring. Uit onderzoek weten we dat stereotype denkbeelden zich in kinderenzielen nestelen tijdens hun schoolperiode. Ze zijn een korset voor genderexpressie. Als getrainde sluipschutters vinden (gender)normen over hoe je het beste jezelf kunt zijn, moeiteloos hun weg naar jou. Die stem van verinnerlijkte groepsdruk fluistert je toe: hier moet ik me voor schamen. Jouw schaamte is vervolgens het wapen waarmee de ander jouw eigenheid kan ondermijnen zodat je je conformeert aan ‘de regels’.

Gedoe

Zera vindt het stuitend dat kleuters al zo jong bedenken dat je elkaar als gay kunt bestempelen. “Ze weten niet eens wat het is. Omdat we gay vrienden hebben kon ik goed uitleggen dat je dan als man op mannen valt. Net als Mehmet en Amir, ook toevallig een Marokkaan en een Turk, die gewoon getrouwd zijn. Ik heb altijd wel geleerd dat het normaal is en niets om je voor te schamen. Maar ik wilde hen ook beschermen tegen pesten. Ik heb die kusjes daarna ook niet verder aangemoedigd. Ze hielden van elkaar, nog steeds, maar die onbevangen liefdesuiting, die is hen toen afgenomen. En dat neem ik de opvoeders van de betreffende, pestende, kleuter kwalijk.”

Ik weet niet wat me meer raakt. Het feit dat Zera haar zoon kon uitleggen wat homoseksualiteit is aan de hand van een voorbeeld uit haar intieme vriendenkring. Of het feit dat ze haar verhaal, haar denkbeelden, niet in het openbaar durft te delen uit angst voor de gevolgen. Hun komaf weerhoudt haar daarvan. Het levert te veel gedoe op in de gemeenschappen, te veel venijn, te veel oordeel. Daar wil ze hen, maar ook zichzelf tegen beschermen.

Contrast

Keer op keer verrassen mijn cliënten, collega’s en vrienden mij met hun ruimdenkendheid als we een individueel gesprek hebben. En steeds weer schokt het me dat het contrast met hoe zij zich naar buiten toe gedragen zo groot is. Binnenshuis zijn mensen ruimdenkend, buitenshuis verstomt dat geluid en profileren ze zich volgens de norm. De angst verdringt de liefde. Zo ontgroeien we ons schoolpleingedrag maar mondjesmaat en geven we ons gedrag door aan de volgende generatie: meisjes spelen met poppen en jongens met auto’s. Jammer toch, dat we onze soevereiniteit zo makkelijk uit handen geven? Daarom wil ik deze columns schrijven. Zodat de stem van het individuele verhaal gehoord kan worden zonder haar te generaliseren, marginaliseren of bagatelliseren. Vanzelfsprekend liefdevol, zodat we kunnen vieren wie we zijn, als broertjes.

*Het woord stereotype ontleent zijn betekenis aan de samenstelling van de Oud-Griekse woorddelen stereos en typos. Hierbij staat stereos voor ‘vast’; typos betekent ‘slag/afdruk/vorm’. De versmelting van stereos en typos heeft geleid tot de oorsprong van het woord stereotype [wiki.org].

 

Geschreven door Sabine Meulenbeld (Specialist Seksuele Soevereiniteit, trainer, coach, therapeut. (www.sabinemeulenbeld.nl)